Return-to-Sport Testing: waarom het essentieel is

Wanneer een sporter geblesseerd raakt, gaat veel aandacht naar de eerste fase van revalidatie: pijn verminderen, mobiliteit terugwinnen en kracht opbouwen. Maar één van de meest cruciale momenten in het herstelproces is vaak ook het meest onderschat: het moment waarop iemand terugkeert naar zijn of haar sport. Te vroeg opnieuw beginnen is één van de grootste voorspellers van herval, en dat geldt zowel voor recreanten als competitieve atleten. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat sporters die zonder objectieve criteria terugkeren, een aanzienlijk hoger risico hebben op opnieuw geblesseerd raken (Wiggins et al., 2016; Grindem et al., 2016). Daarom bestaat er vandaag een duidelijke consensus: return-to-sport testing (RTS) is geen luxe, maar een noodzakelijke stap voor wie veilig en duurzaam wil terugkeren naar sport.

Wat is return-to-sport testing?

Return-to-sport testing is een reeks gestandaardiseerde, wetenschappelijk onderbouwde evaluaties die de fysieke en mentale gereedheid van een sporter in kaart brengen. Het doel is niet alleen nagaan of iemand pijnvrij is of voldoende hersteld lijkt, maar objectief bepalen of de belastbaarheid van het lichaam opnieuw groot genoeg is om sport-specifieke krachten, snelheden en richtingsveranderingen aan te kunnen. RTS-testen kunnen krachtmetingen, spronganalyses, agility-evaluaties en mentale readiness-scores omvatten. Samen vormen ze een beeld dat veel betrouwbaarder is dan tijd of gevoel alleen. De literatuur toont dat sporters enorme variaties kunnen hebben in hersteltempo, zelfs bij dezelfde blessure, en dat tijd op zich geen marker is van herstelkwaliteit (Ardern et al., 2014).

Waarom tijd en pijn geen betrouwbare maatstaven zijn

Vroeger werd sporters vaak verteld dat ze na een bepaald aantal weken weer konden beginnen. Maar moderne literatuur maakt duidelijk dat dit achterhaald is. Twee sporters met exact dezelfde diagnose kunnen weken of zelfs maanden verschillen in functionele belastbaarheid. Het voelt misschien logisch om terug te keren wanneer de pijn verdwenen is, maar dat gevoel is misleidend. Studies tonen dat sporters die geen pijn meer ervaren toch grote resttekorten kunnen hebben in kracht, explosiviteit en bewegingstechniek. In sommige gevallen kunnen deze tekorten oplopen tot dertig tot vijftig procent, zonder dat de sporter dat zelf merkt (Schmitt et al., 2012). Dit verklaart waarom zoveel herval voorkomt bij mensen die zich “hersteld” voelen, maar objectief nog niet klaar zijn voor de belasting van hun sport.

Wat wordt er precies getest?

RTS-testing brengt meerdere domeinen van sportprestaties in kaart. Kracht is één van de belangrijkste elementen, maar de manier waarop kracht wordt opgebouwd (explosiviteit, reactiviteit en snelheid van krachtontwikkeling) is minstens even cruciaal. Professionele meetapparatuur zoals VALD-dynamometers en force plates maakt het mogelijk om zeer nauwkeurig te bepalen hoe sterk iemand is, hoe symmetrisch beide ledematen functioneren en hoe efficiënt de kracht wordt overgebracht. Deze technologie wordt in wetenschappelijk onderzoek beschouwd als zeer betrouwbaar en gevoelig voor detectie van subtiele deficits (Bishop et al., 2018).

Daarnaast zijn sprong- en landingstesten belangrijk omdat ze sporten met hoge impact nabootsen. Systematische reviews tonen aan dat afwijkende landingsmechanica en asymmetrieën sterk geassocieerd zijn met een verhoogd risico op nieuwe blessures, vooral bij knie- en hamstringletsels (King et al., 2021). Ook agility, acceleratie, deceleratie en sport-specifieke bewegingen worden beoordeeld omdat ze vaak de echte zwakke schakels blootleggen die niet zichtbaar worden in eenvoudige krachtmetingen.

Tot slot is ook de mentale component van groot belang. Onderzoek laat zien dat sporters die angst hebben om opnieuw geblesseerd te raken, minder vertrouwen hebben of zich onzeker voelen tijdens sportbewegingen, een verhoogde kans hebben op herval, zelfs wanneer hun fysieke parameters goed scoren (Ardern et al., 2013). Daarom maakt mentale readiness deel uit van elke kwaliteitsvolle RTS-evaluatie.

Wat zijn realistische criteria voor een veilige terugkeer?

Hoewel de exacte criteria verschillen per blessure, is er een duidelijke consensus in de literatuur dat sporters moeten streven naar minstens negentig procent symmetrie tussen beide zijden, zowel in kracht als in functionele testen. Daarnaast moeten bewegingstechniek, explosiviteit en vermoeidheidsbestendigheid adequaat zijn, en moet de sporter zich mentaal klaar voelen om terug te keren. Pas wanneer deze elementen samen positief scoren, gaat het blessurerisico significant omlaag.

Wat gebeurt er wanneer sporters zonder RTS terugkeren?

De cijfers spreken voor zich. Bij ACL-revalidatie blijkt dat sporters die zonder objectieve testen terugkeren tot vier keer meer risico hebben op een nieuwe scheur (Wiggins et al., 2016). Bij hamstringblessures wordt tot een derde van de sporters opnieuw geblesseerd binnen de eerste twee weken wanneer RTS niet uitgevoerd wordt (van der Horst et al., 2016). Bij enkelverstuikingen is onvoldoende functionele revalidatie een belangrijke oorzaak van chronische enkelinstabiliteit (Doherty et al., 2014). Het patroon is telkens hetzelfde: te vroeg terugkeren leidt tot een te hoge kans op herval.

De rol van moderne kinesitherapie

Een kwaliteitsvolle RTS-procedure vergt ervaring, kennis van sportbelasting en betrouwbare apparatuur. Een moderne kinesitherapeut evalueert niet alleen kracht, maar kijkt naar het volledige plaatje: explosiviteit, controle, bewegingstechniek, vermoeidheidsbestendigheid en mentale gereedheid. Dit stelt de therapeut in staat om nauwkeurig te bepalen waar een sporter staat in zijn revalidatie en welke stappen nog nodig zijn om veilig terug te keren. RTS is nooit een gok, maar een gecontroleerd proces dat meerdere wetenschappelijke pijlers combineert.



Conclusie

Return-to-sport testing is geen bijkomstigheid, maar een essentieel onderdeel van elke sportrevalidatie. Het beschermt sporters tegen herval, verhoogt prestaties en zorgt ervoor dat ze met vertrouwen en veiligheid terugkeren naar hun sport. De wetenschap is duidelijk: sporters die op basis van objectieve criteria terugkeren, doen dat met aanzienlijk minder blessurerisico én aanzienlijk meer succes.

Bij Fysicure Mol werken we met onderbouwde RTS-protocollen, krachtmetingen via VALD, force plates en sport-specifieke testbatterijen om te garanderen dat je niet alleen klaar lijkt, maar ook objectief klaar bént om opnieuw te sporten, sterker, veiliger en duurzamer dan voorheen.