IJs bij acute blessures: wanneer wel en wanneer niet?

Tendinopathie: Waarom je pees pijn doet — en wat écht helpt Peesklachten komen vaak voor, zowel bij sporters als bij mensen die herhaaldelijke bewegingen maken op het werk. Een pijnlijke pees kan vervelend en beperkend zijn, maar het goede nieuws is dat pezen uitstekend kunnen herstellen — als je ze op de juiste manier belast. Tendinopathieën zijn één van de meest voorkomende overbelastingsletsels van het bewegingsstelsel. Ze komen voor bij sporters, maar ook bij niet-sporters die vaak dezelfde bewegingen uitvoeren (Chimenti et al., 2024). Wat is een tendinopathie? Een tendinopathie is een aandoening van een pees, meestal veroorzaakt door herhaalde of langdurige belasting. Een pees verbindt de spier met het bot en is ontworpen om grote trekkrachten op te vangen. Wanneer de belasting te hoog is of te snel toeneemt, kan het peesweefsel zich niet snel genoeg aanpassen (van der Vlist et al., 2019). Dat leidt tot pijn, stijfheid en soms verminderde kracht. Bekende voorbeelden zijn: Achillespeesklachten bij lopers Kniepeesproblemen (jumper’s knee) bij springers Tenniselleboog bij herhaalde onderarmbelasting Schouderpeesklachten (rotator cuff) bij bovenhandse activiteiten In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is er bij tendinopathie meestal geen echte ontsteking aanwezig. De pijn komt niet door schade die “hersteld” moet worden, maar door een veranderde gevoeligheid en verminderde belastbaarheid van de pees (Rio et al., 2015). Hoe herken je een tendinopathie? Een tendinopathie ontstaat meestal geleidelijk, zonder plots trauma. Typische klachten zijn: Pijn bij het opstarten van een beweging (bv. ’s ochtends of bij de eerste stappen) Pijn bij belasting van de pees (lopen, springen, duwen, tillen, …) Stijfheid die afneemt bij bewegen maar terugkomt na rust Soms een lokale verdikking of gevoeligheid bij druk In gevorderde gevallen: verminderde kracht of explosiviteit Pijn ontstaat vaak tijdens of na activiteit en kan geleidelijk aanhouden. Een goed onderscheid met andere oorzaken van pijn is belangrijk, daarom kan een arts of kinesitherapeut helpen om dit klinisch te beoordelen Hoe vaak komt het voor? Tendinopathieën zijn verrassend frequent: Bij lopers ontwikkelt tot 30 % ooit een Achillespees-tendinopathie (Wang et al., 2022). In recreatieve sporters ligt de prevalentie rond 20 % (Docking et al., 2021). Schouderpeesklachten (rotator cuff-tendinopathie) komen voor bij 15 – 30 % van de bevolking (Teunis et al., 2014; Hinsley et al., 2022). De tenniselleboog (laterale elleboogtendinopathie) treft jaarlijks ongeveer 1–3 % van de volwassenen (Sanders et al., 2015). In de eerstelijnspraktijk zoekt ongeveer 16 op 1.000 patiënten per jaar hulp voor een tendinopathie van het onderste lidmaat (van der Vlist et al., 2019). Kortom: peesklachten zijn veelvoorkomend — bijna iedereen krijgt er vroeg of laat wel eens mee te maken. Hoe ontstaat een tendinopathie? Een pees reageert op belasting door sterker te worden — maar dat gebeurt traag (Chimenti et al., 2024). Wanneer de belasting te snel stijgt of het herstel onvoldoende is, raakt de balans tussen belasting en herstel verstoord. Dat kan gebeuren door: Een plotse toename in trainingsintensiteit of frequentie Langdurige herhaalde belasting zonder voldoende rust Verminderde spierkracht of stabiliteit Leeftijdsgebonden veranderingen in peesweefsel De pijn betekent niet dat de pees “kapot” is, maar dat ze overprikkeld en gevoeliger is geworden (Rio et al., 2015). De rol van oefentherapie Oefentherapie is de hoeksteen van de behandeling bij tendinopathieën (Breda et al., 2021; Pavlova et al., 2023). Het doel is niet enkel pijnvermindering, maar vooral het hertrainen van de belastbaarheid van de pees. Zowel isometrische (statische) als isotone (dynamische) oefeningen kunnen pijndempend werken (Rio et al., 2015; Vang & Eichinger, 2020). Het belangrijkste is dat de oefeningen gecontroleerd, consistent en progressief worden opgebouwd. In het begin ligt de focus op pijncontrole en vertrouwen in beweging. Daarna worden de oefeningen stelselmatig zwaarder om de pees en omliggende spieren sterker te maken. Uiteindelijk volgen functionele of sport-specifieke oefeningen om terug te keren naar het gewenste activiteitsniveau (Cordeiro et al., 2024). Een tendinopathie betekent niet altijd dat je volledig moet stoppen met sporten. Vaak kunnen sporters hun activiteit aangepast blijven uitoefenen, zolang de belasting zorgvuldig wordt afgestemd op wat de pees aankan (Chimenti et al., 2024). Die combinatie van gerichte oefentherapie en aangepaste training zorgt voor het beste herstel, zonder de nadelen van volledige inactiviteit. Wat helpt níet bij tendinopathie? Niet elke behandeling heeft hetzelfde effect. Volgens recente richtlijnen en systematische reviews (Chimenti et al., 2024; Challoumas et al., 2023): Volledige rust of immobilisatie → Dit verzwakt de pees en vertraagt herstel. Beweging is noodzakelijk om aanpassing te stimuleren. Passieve behandelingen zonder oefencomponent → Fricties, massage, dry needling of shockwave kunnen tijdelijk verlichting geven, maar lossen de verminderde belastbaarheid niet op (Pavlova et al., 2023). Cortico-injecties of ontstekingsremmers → Kunnen pijn kortdurend verminderen, maar hebben geen duurzaam effect op peesweefsel en kunnen het herstelproces zelfs vertragen (Breda et al., 2021). Te snelle opbouw of “door de pijn heen trainen” → Dat kan de gevoeligheid versterken in plaats van verbeteren. Kort gezegd: bewegen is noodzakelijk, maar slim bewegen is cruciaal. Hoe lang duurt herstel? Een pees past zich traag aan. Het herstelproces duurt meestal meerdere maanden, vaak tussen 3 en 12 maanden (Pavlova et al., 2023; Chimenti et al., 2024). De eerste verbeteringen — minder pijn en meer vertrouwen in bewegen — komen vaak binnen enkele weken, maar het volledige herstel van peeskwaliteit en kracht vraagt tijd en consistentie. Kinesitherapie helpt om dit proces te begeleiden met een oefenprogramma dat stap voor stap de juiste prikkel geeft, zonder overbelasting. Samengevat Een tendinopathie is geen ontsteking, maar een aanpassingsprobleem van de pees aan herhaalde belasting. Rust helpt zelden — gecontroleerde beweging en progressieve oefentherapie zijn de sleutel tot herstel. De boodschap is eenvoudig: Begrijp de oorzaak Bouw belasting slim op Beweeg met vertrouwen Een pijnlijke pees hoeft geen reden te zijn om stil te vallen. Met de juiste begeleiding kan je blijven bewegen én herstellen tegelijk.

Schouderpijn: drie types, drie aanpakken Schouderpijn is een van de meest voorkomende musculoskeletale klachten. Het kan plots ontstaan of geleidelijk opkomen, en vaak is het lastig om precies aan te wijzen waar de pijn vandaan komt. De schouder is een complex gewricht dat veel beweegt en tegelijk stabiliteit moet behouden. Daarom kunnen verschillende structuren — spieren, pezen, gewrichtskapsel of banden — bijdragen aan pijnklachten. Toch is schouderpijn niet één enkel probleem met één oplossing. In de meeste gevallen kunnen we de klachten indelen in drie hoofdcategorieën. Die indeling helpt om beter te begrijpen wat er aan de hand is en wat je eraan kunt doen. De stijve schouder Bij de stijve schouder is er vooral sprake van bewegingsbeperking. De schouder voelt strak of vast aan, en bepaalde bewegingen, zoals iets boven je hoofd reiken of achter je rug, lukken niet meer goed. Vaak is de pijn het hevigst op het einde van de beweging. Dit type komt vaak voor bij: Een frozen shoulder (adhesieve capsulitis), Na een periode van immobilisatie, bijvoorbeeld na een operatie of arm in gips. De behandeling richt zich op geleidelijke mobilisatie en beweging binnen de comfortzone. Rust helpt niet; gecontroleerd bewegen wél. De stijfheid verdwijnt meestal langzaam, maar met de juiste begeleiding komt de beweeglijkheid stap voor stap terug. De pijnlijke schouder Hier is de bewegingsvrijheid normaal, maar er is pijn bij bepaalde houdingen of bij belasting. De pijn ontstaat vaak door overbelasting of een tijdelijke irritatie van spieren of pezen. Veelvoorkomende voorbeelden zijn: Rotator cuff-gerelateerde pijn, Subacromiaal pijnsyndroom (vroeger vaak “impingement” genoemd). De aanpak bestaat uit rustig opbouwen van belasting. Dat betekent niet stilzitten, maar juist bewegen binnen de pijngrens en geleidelijk versterken. Geruststelling is hierbij belangrijk, pijn betekent niet dat er schade is. Met oefentherapie en een goed opgebouwd trainingsschema kunnen de meeste mensen hun klachten sterk verminderen en weer normaal functioneren. De onstabiele schouder De onstabiele schouder voelt “los” of “onzeker” aan, en kan soms zelfs uit de kom schieten of klikken bij bewegen. Deze vorm van schouderpijn komt meestal voor: Na een trauma of schouderluxatie, Bij mensen met van nature soepele of hypermobiele gewrichten. De focus ligt hier op stabiliteit en controle. Door gerichte oefentherapie wordt de schouder sterker en leert ze beter omgaan met de grote bewegingsvrijheid. Het doel is om kracht en coördinatie op te bouwen zodat het gewricht stabiel blijft tijdens dagelijkse en sportieve activiteiten. De sleutel: begrijpen en bewegen Niet elke schouderpijn is hetzelfde en dus bestaat er ook geen universele behandeling. Wat wél werkt, is begrijpen wat er aan de hand is en gericht bewegen in plaats van vermijden. Veel mensen maken de fout om te lang te rusten of pijnlijke bewegingen volledig te vermijden. Daardoor verzwakken de spieren, neemt de beweeglijkheid af en blijft de pijn langer aanwezig. Een actieve, stapsgewijze aanpak zorgt juist voor: Minder pijn, Betere functie, Meer vertrouwen in bewegen. Beweging is veilig, zelfs als het wat ongemakkelijk voelt. De rol van kinesitherapie Een kinesitherapeut helpt niet alleen om de juiste oefeningen te kiezen, maar ook om te begrijpen waarom die werken. Door educatie, oefentherapie en begeleiding op maat herstel je niet alleen van je huidige klachten, maar voorkom je ook dat ze terugkeren. Kinesitherapie richt zich niet op “snelle oplossingen”, maar op duurzaam herstel: het verbeteren van kracht, controle en vertrouwen in je lichaam. Samenvattend Schouderpijn kan zich op verschillende manieren uiten: De stijve schouder, met beperkte beweeglijkheid; De pijnlijke schouder, die overbelast of geïrriteerd is; De onstabiele schouder, die te soepel of verzwakt aanvoelt. Elke schouder vraagt een andere aanpak, maar één principe blijft altijd hetzelfde: beweging, begrip en geleidelijke opbouw zijn de sleutel tot herstel. Je schouder is sterk en veerkrachtig. Geef ze tijd, vertrouwen en de juiste begeleiding — en ze komt weer helemaal in balans!