Artrose: wat is het écht en wat kan je eraan doen?

Veel mensen krijgen te horen dat ze artrose hebben en denken meteen dat hun lichaam “versleten” is – dat het alleen maar slechter kan worden. Dat beeld is achterhaald. Artrose is een aandoening die invloed heeft op je gewrichten, maar waar je als patiënt zelf veel invloed op hebt. Met de juiste aanpak kun je je pijn verminderen, beter bewegen en sterker uit de diagnose komen dan je misschien denkt.

Wat is artrose precies?

Artrose is een chronische gewrichtsaandoening die niet alleen het kraakbeen aantast, maar ook het bot onder het kraakbeen, het gewrichtskapsel en de omliggende spieren, pezen en zenuwen. De klachten variëren per persoon, maar vaak gaat het om pijn bij bewegen, ochtendstijfheid, een verminderd bewegingsbereik en soms zwellingen of krakende geluiden. Het komt vooral voor in knieën, heupen en handen. En belangrijk: de graad van schade op een scan zegt niet alles over hoeveel pijn je hebt. Dat blijkt onder meer uit systematische reviews die tonen dat pijnbeleving sterk beïnvloed wordt door factoren zoals stress, slaap, spieren en het zenuwstelsel — niet alleen door kraakbeenverlies (Gibbs et al., 2023).

Hoe ontstaat artrose?

Er is meestal geen één oorzaak. Dat artrose toeneemt met de leeftijd is waar, maar ook eerdere blessures, overgewicht, zware fysieke belasting, genetische aanleg en leefstijlfactoren spelen mee (Huffman, 2023). Artrose is dus geen “slijtage” alleen, maar het gevolg van een complex samenspel van biologische en mechanische factoren. Belangrijk om te weten: artrose is niet altijd progressief. Bij sommige mensen stabiliseren de klachten, of verbeteren zelfs, wanneer ze actief aan hun herstel werken (Bannuru et al., 2019).

Kan artrose genezen?

Het beschadigde kraakbeen wordt niet vanzelf terug zoals nieuw, maar dat betekent niet dat je “uitbehandeld” bent. Je klachten kunnen sterk verminderen door de functie van het gewricht en de spieren te verbeteren. Je kunt zelfs dingen blijven doen die je graag doet, mits je leert doseren en je lichaam sterker maakt.

Kortom: artrose is niet te genezen, maar je kunt wel degelijk verbeteren met de juiste aanpak.

Wat zegt de wetenschap over behandeling?

Internationale richtlijnen en grote overzichtsartikelen (zoals de OARSI-richtlijnen) zijn duidelijk: de basis van een goede artrosebehandeling bestaat uit educatie, oefentherapie en leefstijladvies (Bannuru et al., 2019).

Educatie: begrijpen wat er gebeurt

Goede uitleg motiveert je om in beweging te blijven. Patiënten die leren dat pijn niet altijd schade betekent, durven meer te bewegen en hebben minder angst (Gibbs et al., 2023). Educatie helpt je ook om fabels los te laten, zoals “je gewricht is versleten” of “ik moet rusten tot ik geen pijn meer voel”. Door te begrijpen wat pijn eigenlijk is, krijg je meer vertrouwen.

Oefentherapie: je beste medicijn

Oefentherapie is één van de meest bewezen effectieve methoden bij artrose. Zowel aërobe oefeningen als krachttraining verbeteren pijn, functioneren en kwaliteit van leven (Yan et al., 2025; Lim et al., 2024). Een studie van Lim et al. (2024) toont bijvoorbeeld dat krachttraining de pijn en beperkingen bij knie- en heupartrose significant vermindert, terwijl de meta-analyse van Yan et al. (2025) duidelijk aantoont dat ook aërobe training klinisch relevante verbeteringen geeft binnen 8 tot 12 weken. En goed nieuws: oefentherapie hoeft niet alleen in een praktijk te gebeuren. Digitale begeleidingsprogramma’s, bijvoorbeeld via apps, blijken ook effectief, zolang er begeleiding en opvolging is (Xiang et al., 2024).

Leefstijl: vooral bij overgewicht

Voor mensen met overgewicht is gewichtsverlies een van de meest aangeraden stappen. Zelfs een matige daling van het gewicht kan pijn en belasting op het gewricht merkbaar verminderen. Volgens een netwerk-meta-analyse van Shahid et al. (2025) helpt een gewichtsverlies van 5–10% al om pijn en functioneren te verbeteren bij knieartrose. Belangrijk is dat gewichtsverlies niet alleen het gewricht ontlast, maar ook ontstekingsreacties in het lichaam vermindert (Huffman, 2023).

En medicatie of injecties?

Medicatie kan een rol spelen, maar het is nooit de kern van behandeling. Topische NSAID’s (zoals gels) kunnen helpen bij pijn en zijn relatief veilig. Orale pijnstillers of ontstekingsremmers worden best beperkt gebruikt. Corticosteroïdinjecties kunnen tijdelijke verlichting geven bij hevige pijn, maar helpen niet op lange termijn. De OARSI-richtlijnen raden injecties aan als aanvullende opties, en alleen wanneer andere zorg onvoldoende helpt (Bannuru et al., 2019).

Moet ik ooit geopereerd worden?

Een gewrichtsvervangende operatie (zoals een knie- of heupprothese) wordt pas overwogen nadat je voldoende lang en goed hebt geprobeerd om te verbeteren met beweging, educatie en leefstijl. Als de pijn blijft overheersen en het functioneren ernstig beperkt is, kan chirurgie een goede oplossing zijn. Ook dan is het cruciaal om voor en na de operatie actief te oefenen, want fittere spieren geven betere resultaten na de ingreep (Arden et al., 2021).

Wat kan jij al doen?

• Blijf bewegen; complete rust is zelden goed.
• Werk aan spierkracht; sterke spieren vangen belasting op.
• Begrijp je lichaam; wie weet wat er gebeurt, durft meer.
• Kijk naar je leefstijl; voeding, slaap en herstel spelen allemaal mee.
• Zoek begeleiding; een kinesitherapeut helpt je lichaam opbouwen, zonder te overbelasten.

De bottom line

Artrose betekent niet dat je gewrichten “versleten” zijn en dat het onomkeerbaar achteruit gaat. Integendeel: met beweging, kennis en leefstijlkeuzes kan je het verloop beïnvloeden en vaak sterk verbeteren. Je röntgenfoto vertelt niet je toekomst. Jij, en hoe je met je lichaam omgaat, doen dat wél. Zoals de richtlijnen zeggen: artrose is geen kwestie van slijtage, maar van aanpassing.

Met kennis en beweging heb je altijd opties. En met gerichte begeleiding kan je meer dan je denkt.